Ελλάς 1908: Οικονομική Κρίση και η Αγορά του Αιώνα

Η κυβέρνηση τότε για να προλάβει κοινωνική έκρηξη καθιερώνει στους αθηναϊκούς δρόμους συσσίτια για τους φτωχούς πολίτες.  Δεσποινίδες από τη λεγόμενη Επιτροπή Κυριών μοιράζουν καθημερινά συσσίτιο. 

  

 Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Τα δημοσιονομικά ελλείμματα ακολουθούν το νεοελληνικό κράτος από τη γέννησή του. Ελλείμματα το 19^ο αιώνα, τον 20ο , τον 21^ο ! 

Μια μικρή γεύση θα πάρουμε και από τα δημοσιεύματα του περιοδικού ‘Ελλάς’ του 1908.

Στις 27 Ιουνίου 1908 γίνεται μια σαφή αναφορά για τα ελλείμματα του τότε ελληνικού κράτους και που γι’ αυτά πρέπει να την πληρώσουν ( όπως πάντοτε) οι μισθοσυντήρητοι.

Ο συντάκτης αναφέρεται στην κακή κατάσταση του ελληνικού κράτους, και φυσικά φταινε οι μισθοί των υπαλλήλων.  Οι οποίοι μισθοί  έχουν να αυξηθούν από το 1835! 

Κατηγορεί τον πρωθυπουργό κ. Δ. Γούναρη για …κομπογιαννίτη.

Έτσι σημειώνει μεταξύ των άλλων:

« Οι μισθοί των υπαλλήλων περικόπτονται ή δεν περικόπτονται; Ιδού η απορία όπως θα έλεγεν ο Άμλετος. Να περικοπούν και να ψοφήσουν οι άνθρωποι από την πείναν ή να μην περικοπούν και να ψοφήση το κράτος από τα ελλείμματα; Ιδού η απορία.» 

… «το κράτος δεν πρέπει να κάνει οικονομίας από τους μισθούς των υπαλλήλων αλλά και πρέπει να ζήση. Να ζήση όμως όχι κατά την μέθοδον εκείνων, οι οποίοι δια να οικονομήσουν την ζωήν των αυξάνουν ταις ημέραις της Μεγάλης Σαρακοστής. Εις τον δημόσιον προϋπολογισμόν υπάρχουν ακόμη όχι ολίγα περιττά σκουλαρίκια, τα οποία θα ημπορούσαν να κοπούν μαζή με τ’ αυτιά. Ο κ. Γούναρης ίσως τα γνωρίζει, αλλά η εγχείρησις είναι οδυνηρά και δύσκολος. Εις αυτάς τα εγχειρίσεις φαίνονται οι καλοί χερούργοι. Τας άλλας τας κάνει ο πρώτος τυχών κομπογιαννίτης.»

Ενώ το ελληνικό κράτος προσπαθεί να βρει πόρους για να μειώσει τα ελλείμματά του, το τουρκικό κράτος παραλαμβάνει νέες παραγγελίες πολεμικών πλοίων από την Γαλλία. Πρόκειται για τρια αντιτορπιλικά  που φέρουν τις ονομασίες «Σαμσούν», «Γιαρ-Ισσάρ» και «Μπαζερά».

Σημειώνεται διευκρινιστικά πως «εκ των δύο κατεσκευάσθησαν εις τα ναυπηγεία του Σαλόν και το τρίτον εις τα ναυπηγεία της Γιρόνδης εις Βορδώ. Έχουσι μήκος 56 μέτρων, μέγιστον πλάτος 6 μ, εκτόπισμα 304 τόννων και βύθισμα  2,7 προς πρύμναν, η δύναμις των μηχανών είναι 6.000 ίππων και η ταχύτης η εν τω συμβολαίω οριζομένη 27 μιλλίων. Όσον αφορά το τέταρτον το «Ταχόζ»  ευρίσκεται έτι υπό κατασκευήν εις τα ναυπηγεία του Βορδώ.»

Η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα ήταν άσχημη. Οι φτωχοί πολλαπλασιάζονται γρήγορα. Δουλειές δεν υπάρχουν. Η ακτή Τσελέπη του Πειραιά γεμίζει καθημερινά από πολίτες που επιθυμούν να μεταναστεύσουν σε Αμερική και Αυστραλία.

Η κυβέρνηση τότε για να προλάβει κοινωνική έκρηξη καθιερώνει στους αθηναϊκούς δρόμους συσσίτια για τους φτωχούς πολίτες.  Δεσποινίδες από τη λεγόμενη Επιτροπή Κυριών μοιράζουν καθημερινά συσσίτιο.

Ο φόβος όμως για την στρατιωτική ενδυνάμωση της Τουρκίας γίνεται ορατός με την ανανέωση του στόλου της. Τότε το ελληνικό κράτος αποφασίζει για την «αγορά του αιώνος». Να παραγγείλει αντιτορπιλικά και υποβρύχιο. Για την ανασύνταξη του ελληνικού στόλου φέρνουν τον Γάλλο ναύαρχο Φουρνιέ με μισθό εκατομμυρίων. Άρχισαν τότε διαδηλώσεις και ταραχές στους δρόμους της Αθήνας που μεταφέρθηκαν και στη Βουλή.

Σημειώνεται σχετικά: «Ο κ. πρόεδρος της Βουλής βαρυνθείς να  κρούη τον κώδωνα, δια να επιβάλλη την τάξιν ήρχισε να απειλή τους Βουλευτάς ότι θα τους σπάση το κεφάλι αν δεν υποτάσσωνται εις τον κανονισμόν. Αν ο κ. Πρόεδρος θέση εις εφαρμογήν την απειλήν του, υπάρχει ελπίς να σωθή τέλος πάντων το ατυχές αυτό Κράτος.»

  Τελικά εκδιώχνεται ο ναύαρχος Φουρνιέ παρόλο που σχεδίαζε για την Ελλάδα ένα υποβρύχιο τύπου ‘Thon’.

Η κοινωνία ακολουθεί το δικό της δρόμο. Νέες τάσεις και συρμοί έρχονται στο νεοελληνικό κράτος.

Και η μόδα έρχεται από το Παρίσι, με ένδυση …αρχαιοελληνική. 

 « Η μόδα εζήτησε πάλιν υπόδειγμα από τα αμφιέσεις των αρχαίων ελληνίδων», γράφει πρωτοσέλιδα η ‘Ελλάς’  στις 26 Οκτωβρίου 1908, και σημειώνει : «Είναι μίμησις του αρχαίου Ελληνικού ενδύματος των γυναικών της Τανάγρας και ονομάζεται ‘Robe Tanagreenne’.”

Η βασιλική οικογένεια – που πάντα βρίσκεται εκτός της κοινωνίας- πλασάρει το νέο αυτοκίνητο της εποχής. Κάτω της φωτογραφίας διευκρινίζεται: « Αι πριγκήπισσαι Μαρία και Αλίκη και οι Πρίγκηπες Γεώργιος και Ανδρέας, έξωθι των Ανακτόρων (βορεία πλευρά).

Ουδείς γνώριζε, φυσικά, στα 1908, τα πολυτάραχα χρόνια που έμελλε να ζήσει ο ελληνισμός, μέσα και έξω από το μικρό τότε νεοελληνικό κράτος…