Η Καλλιστώ, ένα από τα πολλά φεγγάρια του Δία
Τον πλανήτη Δία και τα τέσσερα μεγάλα του φεγγάρια, τα φεγγάρια του Γαλιλαίου, την Ιώ, την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ, θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν οι λάτρεις του Ουρανού που θα βρεθούν, απόψε, στην 3η Αστροβραδιά της Άνω Βροντούς Σερρών, σε υψόμετρο 1.050 μέτρων.
Από τα 66 μέχρι τώρα γνωστά φεγγάρια που περιφέρονται γύρω τον πλανήτη Δία, ορατά από τα επίγεια τηλεσκόπια της ερασιτεχνικής αστρονομίας, ως μικρές χρυσές κουκκίδες, ξεχωριστή θέση στο ουράνιο στερέωμα κατέχουν τα τέσσερα μεγάλα φεγγάρια-δορυφόροι, που έγιναν αντιληπτά από το Γαλιλαίο, όταν παρατήρησε τον ουρανό με το τηλεσκόπιό του το 1609.
Οι δορυφόροι αυτοί είναι πολύ μεγάλοι, με διάμετρο από 4.980 έως 2880 χλμ. Οι δύο πρώτοι είναι, μάλιστα, μεγαλύτεροι της Σελήνης. Είναι ορατοί με απλά κιάλια, κατά τη διεύθυνση του ισημερινού του πλανήτη και κατά την κίνησή τους περί τον Δία, άλλοτε υφίστανται εκλείψεις, άλλοτε διαβάσεις και άλλοτε επιπροσθήσεις.
Ο Δίας θεωρείται από τους αστροφυσικούς ως ο «γίγαντας» του ηλιακού μας συστήματος και ως ο «μέγας προστάτης» της ζωής στη γη, καθώς προσελκύει πάνω του ως ισχυρότατο μαγνητικό δίπολο, αστεροειδείς και «μανιασμένους» βράχους, που μέχρι τώρα, αν προσέκρουαν στη γη θα είχαν αφανίσει κάθε ίχνος ζωής.
Η ύπαρξή του είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Είναι ο 5ος και μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, με μάζα περίπου 320 φορές μεγαλύτερη από τη Γη. Η τεράστια μάζα του, καθώς και τα φυσικά φαινόμενα που δημιουργούνται στο εσωτερικό και στην ατμόσφαιρά του, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, ο πλανήτης αυτός μοιάζει να συμπεριφέρεται σαν ένα αστέρι, που λόγω της μικρής του μάζας, σε σχέση με την απαιτούμενη, που είναι κάπου 70 φορές μεγαλύτερη, δεν κατάφερε ποτέ να φτάσει στο σημείο που φτάνουν τα κανονικά άστρα στη διάρκεια της ζωής του και τώρα «πεθαίνει», όπως προβλέπει η αστρική εξέλιξη.
Έχει διάμετρο περίπου 145.000 χλμ, περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του σε 10 περίπου Γήινες ώρες και γύρω από τον Ήλιο σε περίπου 12 γήινα χρόνια. Πολύ διαφορετικός από τους κοντινότερους στη Γη πλανήτες, ο Δίας είναι στην ουσία μία τεράστια σφαίρα σκόνης υδρογόνου και ηλίου, ενώ περιέχει και ποσότητες αμμωνίας και μεθανίου, δηλαδή κάποια απ' τα συστατικά που περιείχε πιθανόν και η πρώιμη ατμόσφαιρα της Γης.
Δεδομένου ότι, η θερμοκρασία μειώνεται με το ύψος, η έντονη εσωτερική θερμοκρασία του Δία μετατρέπεται στα υψηλά στρώματα σε παγερό αέρα που φθάνει σε θερμοκρασία τους -150 βαθμούς Κελσίου. Η μέση επιφανειακή του θερμοκρασία είναι -110oC.
Εδώ και καιρό, υπάρχουν ισχυρές υπόνοιες ότι, στην Ευρώπη, στο μικρότερο από τους τέσσερις δορυφόρους του Δία που ανακάλυψε ο Γαλιλαίος, υπάρχει ένας ωκεανός κάτω από το λεπτό επιφανειακό φλοιό. Αυτός φαίνεται στις διάφορες φωτογραφίες που έστειλε κατά καιρούς η ρομποτική διαστημοσυσκευή Galileo.
Μάλιστα, κατόπιν μελέτης χιλιάδων φωτογραφιών, πολλοί ερευνητές εκτιμούν πως ο επιφανειακός φλοιός της Ευρώπης δεν ξεπερνά τα 5 χλμ σε πάχος, ενώ ο ωκεανός που -πιθανά- βρίσκεται από κάτω, μπορεί να φτάνει σε βάθος 50 χλμ.
Εξαιτίας της δηλητηριώδους σύνθεσης της ατμόσφαιρας του Δία, από υδρογόνο, ήλιο, μεθάνιο και αμμωνία, δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρχει ζωή στον πλανήτη, αλλά ακόμα και αν προσπαθούσαμε να πάμε εκεί, με κάποιο είδος στολής, θα αντιμετωπίζαμε δυσκολία στο περπάτημα, λόγω της μεγάλης μάζας του πλανήτη και της ισχυρότατης βαρυτικής έλξης.
Σήμερα, η γη, μακριά πλέον από το ρεύμα των Περσείδων και την περίτεχνη «χρυσή βροχή» τους, που παρακολουθήσαμε στο μέγιστό τους, στις 12-13 Αυγούστου, αντικρίζει τον άγρυπνο «βασιλιά» των πλανητών, που για φέτος βρίσκεται στον αστερισμό του Αιγόκερω.
Η 3η Αστροβραδιά της Άνω Βροντούς είναι αφιερωμένη στο Διεθνές Έτος Αστρονομίας 2009 και θα διαρκέσει μέχρι τις 23 Αυγούστου. Διοργανώνεται από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών, την Κοινότητα Άνω Βροντούς, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Άνω Βροντού «Η Συνάντηση» και τον Όμιλο UNESCO Σερρών. Στη διοργάνωση δεν συμμετέχει η Αστροπύλη Σερρών- Σερραϊκής Λέσχης Περιήγησης αφού σύμφωνα με τον πρόεδρο της, κ. Απόστολο Γιόσα, στην «3η Αστροβραδιά» δεν στηρίχθηκε το επιστημονικό κομμάτι και δεν θα συμμετάσχουν πανεπιστημιακοί αστρονόμοι και αστροφυσικοί.
Το Βήμα
