Επαιζαν τρίλιζα στον Παρθενώνα
| Πάνω από 50 λαξευμένα παιχνίδια στα δάπεδα και στα σκαλιά των ναών της Ακρόπολης εντόπισαν οι αρχαιολόγοι κατά τις εργασίες αναστήλωσης |
Τα παιδία και τα μεγαλύτερα παιδία παίζει... παιδιόθεν και αρχαιόθεν. Και μάλιστα, εκείνα τα αρχαία παιδιά κάθε ηλικίας έπαιζαν (σημερινά) επιτραπέζια παιχνίδια στα σκαλιά και στα δάπεδα των ναών του Ιερού Βράχου.
Οι αρχαίοι Αθηναίοι φαίνεται πως περνούσαν πολλές ώρες παίζοντας τρίλιζα, γουβίτσες και σκάκι στα σκαλιά του Παρθενώνα, όπως και στο δάπεδό του. Η Αθηνά και ο οίκος της ήταν κάτι πολύ δικό τους. Ετσι, χάραζαν στο δάπεδο και στα σκαλιά του παιχνίδια στρατηγικής και δεξιοτεχνίας. Το κακό είναι πως δεν μπορούμε να τα χρονολογήσουμε, «αφού τα συγκεκριμένα παιχνίδια είναι διαχρονικά. Ξεκινούν από τα μυκηναϊκά χρόνια και φθάνουν μέχρι σήμερα».
Πάνω από πενήντα είναι τα λαξευμένα παιχνίδια επάνω στο αρχαίο μάρμαρο που εντόπισαν αρχαιολόγοι κατά την αναστήλωση του Παρθενώνα, όπως διαβάζουμε στο Ενημερωτικό Δελτίο της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. Και όταν το εργοτάξιο απομακρυνθεί, δεν αποκλείεται να βρούμε κι άλλα.
Τη βόρεια πλευρά τη «χτυπούσε» ο καιρός. Επομένως, οι άνθρωποι προτιμούσαν τη δυτική και τη νότια, όπως διαπίστωσε η αρχαιολόγος Ελενα Καρακίτσου. Εχει καταγράψει 20 παιχνίδια στο δυτικό πτερό, 25 στο νότιο, 4 στο ανατολικό και 1 στο βόρειο. Αναγνώρισε, επίσης, τα είδη τους. Οπως σημειώνει, τα 47 παιχνίδια είναι δεξιοτεχνίας (τρόπας) και τα 3 πεσσείας (εννεάδας και διαγραμμισμού), δηλαδή στρατηγικής που παίζονταν με πεσσούς (πιόνια).
Η τρόπα χρειαζόταν λαξευμένες τρύπες μέσα στις οποίες προσπαθούσαν οι δύο παίκτες να ρίξουν έναν αστράγαλο ή έναν καρπό. Ομοιο, δηλαδή, με τη σημερινή τρύπα (και λάκκα, γουβίτσα, ή λεφτοκάρυα). Η αρχαιολόγος θεωρεί πως τα παιχνίδια αυτά κατά πάσα πιθανότητα παίζονταν από ενηλίκους, καθώς θα ήταν δύσκολο σε παιδιά να χαράξουν το μάρμαρο. Ανάλογα λαξεύματα έχουν βρεθεί στο Ερέχθειο και στα Προπύλαια, όπως επίσης στον ναό του Ηφαίστου στο Θησείο και στο Πρόπυλο του Ιερού της Ελευσίνας.
Ο διαγραμμισμός (σημερινό αντίστοιχό του η ντάμα) βρέθηκε χαραγμένος στο δυτικό πτερό του Παρθενώνα, ανάμεσα στον δεύτερο και τρίτο κίονα από Βορρά. Παιζόταν πάνω σε κάποιο πινάκιο ή άβακα με γεωμετρικά γραμμικά σχέδια. Οπως υπολογίζει η κ. Καρακίτσου, κάθε παίκτης είχε 16 πιόνια που παρέτασσε σε δύο σειρές με μία σειρά πίσω κενή και δύο κενές σειρές μπροστά που χώριζαν τα δύο αντίπαλα μέρη.
Οπως και στην ντάμα, κάθε παίκτης προσπαθούσε να νικήσει τα αντίπαλα πιόνια και να οδηγήσει τα δικά του στην τελευταία γραμμή. Στον Παρθενώνα το συγκεκριμένο παιχνίδι παιζόταν πάνω σε 8Χ8 τετράγωνα (από κάθετες και οριζόντιες γραμμές).
Αγγελική Κώττη
akotti@pegasus.gr
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11386&subid=2&pubid=7834832
