1 Δεκεμβρίου 2009
«Σαφή», «κρυστάλλινη» και «ισχυρά λογική» χαρακτήρισε τη θέση της Ελλάδας στο θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ για «αμοιβαία αποδεκτή σύνθετη ονομασία, μία για όλες τις χρήσεις», που συνιστά και την εθνική «κόκκινη» γραμμή, ο πρόεδρος της βουλής Φίλιππος Πετσάλνικος, παρουσιάζοντας χθες βράδυ την κοινή έκδοση της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών και του υπουργείου Εξωτερικών της Σερβίας με θέμα: «Το Μακεδονικό και η Γιουγκοσλαβία - Απόρρητα γιουγκοσλαβικά έγγραφα 1950-1967», στην αίθουσα διαλέξεων της ΕΜΣ.
«Θα πρέπει να αντιληφθούν οι γείτονες μας ότι οι εποχές, όπου κανείς μπορούσε να επιδιώκει να χτίζει για εσωτερικούς λόγους πάνω σε εθνικισμούς και σε υπερβολές, έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί» τόνισε ο κ. Πετσάλνικος και πρόσθεσε: «Ενοχλούν και οι υπερβολές και οι εμμονές. Είναι καιρός αυτά να περάσουν στο παρελθόν. Η δική μας θέση είναι πολύ καθαρή. Δεν θέλουμε να επιβάλλουμε όλες τις απόψεις μας σε κανέναν, αλλά δεν δεχόμαστε βέβαια να μας επιβάλλουν τις απόψεις τους».
Ο κ. Πετσάλνικος υπογράμμισε ότι «πρέπει να αντιληφθεί και η ηγεσία της γειτονικής χώρας, της ΠΓΔΜ, ότι η επίλυση του ζητήματος του ονόματος θα σημάνει την απαρχή μιας νέας εποχής», στις σχέσεις των δύο χωρών, στην ανάπτυξη και τη μελλοντική πορεία της, καθώς και όλων των δυτικών Βαλκανίων «στην κατεύθυνση της ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής ενοποίησης» και πρόσθεσε: «Είναι η ώρα τώρα να αντιληφθεί η ηγεσία της γειτονικής χώρας ότι τόσο απλά μπορεί να είναι τα πράγματα και τόσο εύκολα μπορεί να επιλυθούν ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μια πολύπλευρη ανάπτυξη, με επίκεντρο τον άνθρωπο, που πρέπει να είναι ο στόχος όλων μας».
Ο κ. Πετσάλνικος αναφερόμενος στο βιβλίο, τόνισε ότι αποτελεί «πολύτιμο εργαλείο» για την κατανόηση «και της τρέχουσας κατάστασης», μέσω της παρουσίασης της επίσημης γιουγκοσλαβικής διπλωματικής αλληλογραφίας για τα θέματα, που απασχόλησαν τις ελληνο-γιουγκοσλαβικές σχέσεις μετά τον εμφύλιο και τις πτυχές που «τραυμάτιζαν» και «δυναμίτιζαν» κατά καιρούς το «εύκρατο πολιτικό κλίμα» μεταξύ των δύο κυρίαρχων χωρών. Μεταξύ αυτών ήταν η ίδρυση της ομόσπονδης γιουγκοσλαβικής σοσιαλιστικής δημοκρατίας με το όνομα της Μακεδονίας, η ταυτότητα των κατοίκων της, ο αλυτρωτικός «μακεδονισμός» των Σκοπίων, ο ελληνικός εμφύλιος, το προσφυγικό και οι περιουσίες, η ανυποχώρητη, από τότε, άρνηση της Ελλάδας να αναγνωρίσει γλώσσα και εθνότητα με το όνομα «μακεδονική» σε γιουγκοσλαβικά εδάφη, ούτε και «μακεδονική μειονότητα» σε ελληνικά εδάφη κ.ά.
Ο πρόεδρος της βουλής έφερε ως παραδείγματα, προσωπικά του βιώματα του από την ιδιαίτερη πατρίδα του, την περιοχή της Καστοριάς, αναφέροντας ότι για πολλά χρόνια, ακόμη και από παράγοντες του ελληνικού κράτους «υπήρχε δυσπιστία και συμπεριφορές, που πλήγωσαν» συμπατριώτες του, επειδή «χρησιμοποιούσαν το ιδίωμα». Υπογράμμισε ότι από την Οθωμανική αυτοκρατορία ακόμη, αρκετοί πολίτες -μεταξύ αυτών και ο μακεδονομάχος παππούς του - ήταν πολύγλωσσοι, κάνοντας εμπόριο με όμορες χώρες.
«Είναι χαρακτηριστικά τα παραδείγματα και στον Μακεδονικό Αγώνα. Κάποιοι από αυτούς (που αγωνίστηκαν) δεν μιλούσαν καν ελληνικά. Αλλά, η συνείδηση τους ήταν κρυστάλλινη ελληνική. Ο Καπετάν Κώττας ήταν ένας από αυτούς» τόνισε ο κ. Πετσάλνικος.
Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών απένειμε με ομόφωνη απόφαση της το Χρυσό Μετάλλιό της, στον πρόεδρο της βουλής, τονίζοντας ότι ο Φίλιππος Πετσάλνικος είναι ο πρώτος «από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, Μακεδόνας που εξελέγη Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων», ενώ είναι εκ μητρός εγγονός του γηγενούς Μακεδονομάχου Χρυσού Μπίβουλα.
• Τα γιουγκοσλαβικά αρχεία της περιόδου (1950-1967)
Όπως ανέφερε στον χαιρετισμό του ο πρόεδρος της ΕΜΣ, Νικόλαος Μέρτζος, στην έκδοση δημοσιεύονται για πρώτη φορά διεθνώς, εβδομήντα απόρρητα έγγραφα από το ομοσπονδιακό αρχείο του πρώην Υπουργείου Εξωτερικών της Γιουγκοσλαβίας, που παραχωρήθηκαν στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, από το υπουργείο Εξωτερικών της Σερβίας. Τα αρχεία δημοσιεύονται αυτούσια στο πρωτότυπό τους και σε πιστή ελληνική μετάφραση και θεωρούνται εξαιρετικής σημασίας, διότι φωτίζουν αυθεντικά, από την γιουγκοσλαβική πλευρά, όσα κρίσιμα θέματα συνθέτουν το επίκαιρο πρόβλημα στις σχέσεις, αλλά και στις εκατέρωθεν αξιώσεις Αθηνών-Σκοπίων. Εστιάζονται μάλιστα σε μια κομβικής σημασίας, χρονική περίοδο ( 1950-1967), αμέσως μετά την λήξη του ελληνικού εμφυλίου, οπότε η Γιουγκοσλαβία είχε αποχωρήσει από τον σοβιετικό συνασπισμό και αποκαθίσταντο σταδιακά οι ελληνο-γιουγκοσλαβικές σχέσεις.
Στον πρόλογο της κοινής έκδοσης, το Υπουργείο Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Σερβίας σημειώνει: «Το ιστορικό και η γέννηση των επί μέρους διεργασιών στα Βαλκάνια είναι ουσιαστικής σημασίας για την εξέταση της παρούσας κατάστασης και των πιθανών κατευθύνσεων για την άρση των παρεξηγήσεων. Μέσω αυτών ενισχύεται με τον καλύτερο τρόπο το πνεύμα συνεργασίας και η καλύτερη κατανόηση, που στηρίζεται σε κοινές πολιτισμικές και δημοκρατικές αξίες».
Σε ιστορικές πτυχές των σχέσεων των δύο χωρών, όπως αποκαλύπτονται στα γιουγκοσλαβικά έγγραφα, αναφέρθηκε ο επιμελητής της έκδοσης Κωνσταντίνος Κατσάνος.
Στην εκδήλωση παρέστη ο γενικός πρόξενος της Σερβίας, Μίλαν Μιλουτίνοβιτς, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος, εκπρόσωποι των τοπικών αρχών, κ.α.
