Οι εικόνες του Αγγελου, του Δαμασκηνού, του Τζάνες, του Πουλάκη και η «Ουρανία» του Δοξαρά. Οι τοιχογραφίες ενός ολόκληρου τοίχου του 15ου αι. από την Απόλπαινα Λευκάδας. Τα ζωγραφισμένα θωράκια από τον διάσημο καλλιτέχνη Μόσκο, που αποκαλύπτουν την επιρροή που δέχτηκε από τις χαλκογραφίες της Δύσης. Τα σχέδια του Βαυαρού Λουδοβίκου Θείρσιου, (εισάγει την τρίτη διάσταση που έχει απορρίψει η βυζαντινή ζωγραφική), τα σχέδια για αγιογραφίες (τα ανθίβολα δηλαδή) του Σπύρου Παπαλουκά, οι τοιχογραφίες (18ος αι.) από την Παναγιά των Δελφών που γκρεμίστηκε προκειμένου να γίνουν οι ανασκαφές στον χώρο.
Αλλά και πανέμορφοι επιτάφιοι από διάσημες κεντήστρες της Κωνσταντινούπολης, οι καραμανλίδικες εικόνες με επιγραφές στα τουρκικά γραμμένες με ελληνικά στοιχεία, ο αρχιερατικός σάκος που ήρθε από το υποπροξενείο της Ανατολικής Ρωμυλίας, το τέμπλο επτανησιακής προέλευσης που ανασύνδεσαν οι συντηρητές του μουσείου, η προσφορά του βοεβόδα της Βλαχίας Ματθαίου Βασαράβα προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο κ.ά. Η μόνιμη έκθεση, υπό τον τίτλο «Λατρεία και τέχνη» καλύπτει μεγάλο μέρος της ημιυπόγειας επέκτασης των 13.000 τ.μ., με περισσότερα από 5.000 τ.μ. εκθεσιακού χώρου.
Και, φυσικά, οι κρίκοι με τους οποίους έδεναν τους «δαιμονισμένους» στην εκκλησία. Κανείς δεν μένει ασυγκίνητος μπροστά σε αυτό το έκθεμα.
Ιστορίες
Αριστουργήματα που έμειναν στις αποθήκες χρόνια, έργα που κανείς έως τώρα από το κοινό δεν έχει δει και μοναδικά κειμήλια που έχουν να «διηγηθούν» τις δικές τους ιστορίες παρουσιάζονται στο «Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών» από την Τετάρτη, οπότε το μουσειακό συγκρότημα, στην πλήρη του έκταση, ανοίγει για τον κόσμο. Επίσημα εγκαίνια δεν θα γίνουν προς το παρόν, αφού το πένθος από τον ξαφνικό χαμό του διευθυντή και ψυχή του μουσείου, Δημητρίου Κωνστάντιου είναι ακόμη νωπό.
Η μόνιμη έκθεση, υπό τον τίτλο «Λατρεία και τέχνη» καλύπτει μεγάλο μέρος της ημιυπόγειας επέκτασης των 13.000 τ.μ., με περισσότερα από 5.000 τ.μ. εκθεσιακού χώρου.
Το πρώτο μέρος της μόνιμης έκθεσης εγκαινιάστηκε πριν από έξι χρόνια με δύο μεγάλες ενότητες: «Από τον αρχαίο κόσμο στον βυζαντινό» και «Ο κόσμος του Βυζαντίου» ολοκληρώθηκε πέρυσι με το κομμάτι που της έλειπε. Με το τι έγινε δηλαδή μετά την Aλωση της Κωνσταντινούπολης, οι αλλαγές που σημειώθηκαν και πώς αυτές καθρεφτίζονται στην τέχνη («Από το Βυζάντιο στη νεότερη εποχή», καλύπτει την περίοδο από την Aλωση μέχρι και το νέο ελληνικό κράτος).
Ο επισκέπτης μπορεί να σταθεί στις σαρκοφάγους με την ονομασία Σινταμάρα (από το όνομα της μικρασιατικής πόλης που θεωρείται τόπος παραγωγής τους), στα χριστιανικά σύμβολα από την καθημερινή ζωή, τις «ευλογίες» (απλά δισκάρια με συμβολικό διάκοσμο ή φιαλίδια που περιείχαν αγιασμένο λάδι, αγίασμα ή χώμα από τον ιερό τόπο, τις μικρές σφραγίδες με χριστιανικά σύμβολα που χρησιμοποιούνταν για να ασφαλίζουν προσωπικά αντικείμενα αλλά ταυτόχρονα φοριούνταν σαν φυλαχτά, τους μετάλλινους σταυρούς-λειψανοθήκες που αποτελούσαν τα κατεξοχήν επιστήθια φυλαχτά των Βυζαντινών.
Επίσης, μέσα από πλήθος φορητών εικόνων, προϊόντα της εγκατάστασης των Κρητικών ζωγράφων μετά την άλωση του Χάνδακα και της ανάμειξης με τα τοπικά στοιχεία -ιδιαίτερα επηρεασμένα από τη βενετική παρουσία- παρουσιάζονται έργα της ανανέωσης της θρησκευτικής ζωγραφικής μέσα από τον χρωστήρα ζωγράφων όπως του Τζάνε, του Πουλάκη, του Μόσκου, του Κόνταρη, του Καραντινού, του Δοξαρά.
Στις όψεις της κοινωνίας και της τέχνης που διαμορφώθηκε στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας, την καλλιτεχνική δημιουργία μέσα από έργα θρησκευτικού χαρακτήρα των «Κοινοτήτων των Ρωμιών» -των οργανωμένων σε κοινότητες δηλαδή ελληνορθόδοξων πληθυσμών- έχει πρόσβαση το κοινό, ενώ ταυτόχρονα προβάλλονται έργα μικροτεχνίας, κεντητικής, γλυπτικής και ζωγραφικής από την Ηπειρο και τον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, το Αιγαίο, τη Μικρά Ασία και την Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα πλέον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Κι όμως, η έκθεση δεν ολοκληρώνεται σε αυτές τις θεματικές. Το εύρημα «Το Βυζάντιο και η νεότερη τέχνη» δίνει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να δει τι ακολούθησε. Την πρόσληψη της βυζαντινής τέχνης από τη νεότερη τέχνη. Νεότεροι σύγχρονοι καλλιτέχνες του 20ού αι. έχουν θέση εδώ, όπως ο Κόντογλου, ο Παρθένης, ο Εγγονόπουλος, ο Χατζηγιαννόπουλος κ.ά., δίνοντας στο κοινό τη δυνατότητα να δει πώς έφτασε η θρησκευτική τέχνη στον προηγούμενο αιώνα.
ΤΟ ΠΑΡΚΟ
Μέσα στον χρόνο θα είναι έτοιμος ο περιβάλλων χώρος του μουσείου, το πάρκο (20 στρεμμάτων) που θα παραδοθεί στην πόλη, προσφέροντας έναν πράσινο πολιτιστικό άξονα στους κατοίκους της. Τριακόσια δέντρα φυτεύτηκαν, 2.500 θάμνοι, ετοιμάστηκαν οι διαδρομές, έχει τοποθετηθεί ο κεντρικός φωτισμός, αλλά χρειάζονται κι άλλες φυτεύσεις, όπως και χρήματα για να ολοκληρωθεί το έργο. Εχει ξεκινήσει και το λίφτινγκ στο διπλανό πάρκο Ριζάρη, όπου είναι η είσοδος και η έξοδος του μετρό. Xρόνια καθαρίζεται, διαμορφώνεται και μαζί με αυτό του Βυζαντινού Μουσείου και την έκταση του Λυκείου στην οδό Ρηγίλλης (προσφέρθηκε ο ΟΠΑΠ να πληρώσει την ανάδειξή του), θα αλλάξει την εικόνα της Αθήνας, δίνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στο μουσείο που δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη οι Αθηναίοι. Το καφέ και το πωλητήριο θα παραδοθούν προς χρήση σε λίγους μήνες.
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11380&subid=2&pubid=10540971
