Η αντίθεση της χριστιανικής θρησκείας με την αρχαία ελληνική θρησκεία φαίνεται καθαρά στους διάφορους συμβολισμούς. Προκειμένου η «νέα» θρησκεία να μην έχει τίποτα κοινό με την αρχαία παράδοση, έβαλε στη σφαίρα του απαγορευμένου ό,τι συμβόλιζε για τους αρχαίους, το καλό. Έτσι ο δράκων και ο όφις, δύο σύμβολα που συχνά ταυτίζονταν, εκπροσωπούσαν ιδιότητες του κάτω κόσμου, καθώς το φίδι φωλιάζει σε τρύπες μέσα στη γη. Η ιδιότητα αυτή του φιδιού, να έρχεται σε επαφή με τον κάτω κόσμο, είναι που του έδωσε στη φαντασία των αρχαίων, τρομερές δυνάμεις.
Το φίδι όμως δεν έχει μόνο αρνητική όψη: Ο Ασκληπιός, θεός της ιατρικής, κρατά ένα μπαστούνι (βακτηρία), γύρω στο οποίο είναι τυλιγμένο φίδι, ενώ ο Ερμής έχει ως σύμβολο το κηρύκειο, ένα ραβδί, γύρω από το οποίο τυλίγονται δυο φίδια στο σχήμα της απεικόνισης του DNA, και αυτό το σύμβολο από πολύ νωρίς έγινε έμβλημα των γιατρών. Ο συσχετισμός της ανθρώπινης υγείας με το φίδι μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι, όπως είπαμε, το φίδι έχει σχέση με τον κάτω κόσμο, άρα και με τους νεκρούς.
Πάντοτε ως δύναμη θεραπευτική στη Βίβλο ο Θεός προστάζει το Μωυσή να φτιάξει ένα ραβδί στολισμένο με χάλκινα φίδια, προκειμένου να γίνονται καλά όσοι, δαγκωμένοι από φίδι, θα το κοίταζαν.
Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του όφεως-δράκοντα, η καταστροφική, αυτή που φέρνει το θάνατο. Η όψη αυτή συμβολίζεται από τη Λερναία Ύδρα, το φοβερό τέρας με τα πολλά φιδοκέφαλα, που εξόντωσε ο Hρακλής. Άλλη μορφή καταστροφικών φιδιών είναι αυτή που δείχνει τη θανατερή Μέδουσα, με μαλλιά από φίδια, όπως και τα τεράστια φίδια που εξόντωσαν το Λαοκόοντα και τα παιδιά του, στο έπος του Τρωικού πολέμου.
Ακόμη, το γεγονός ότι το φίδι αλλάζει δέρμα του προσέδωσε στα μάτια των ανθρώπων την ιδιότητα της αναγέννησης.
Με τον χριστιανισμό όμως τα πράγματα αλλάζουν. Το φίδι, που στην αρχαιότητα θεωρήθηκε φορέας υγείας, τώρα πια θεωρείται υπεύθυνο για τη θνητή φύση του ανθρώπου, για τη δυστυχία του, μέσα από το προπατορικό αμάρτημα. Ο Όφις συμβολίζει λοιπόν το διάβολο, τη δύναμη του κακού. Με τη μορφή αυτή συμβολίζεται ο φθόνος, ένα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, τα οποία θεσμοθέτησε το 540 ο Πάπας Γρηγόριος ο Α΄.
Ο συμβολισμός του φιδιού δεν τελειώνει εδώ. Οι Αλχημιστές θεώρησαν τον «ουροβόρο όφι», το φίδι που δαγκώνει την ουρά του, σύμβολο της αέναης επιστροφής, του αέναου χρόνου και της αέναης ζωής.
Σήμερα, ύστερα από χρόνια -που ο άνθρωπος καταστρέφει το φυσικό του περιβάλλον, για να επιβληθεί στη φύση, παρά να ζει αρμονικά με αυτήν- τα φίδια θεωρούνται απαραίτητοι ρυθμιστές του βιολογικού κύκλου της φύσης.
Η δε λαϊκή παράδοσή μας σώζει μαρτυρίες χρήσης του άκακου σπιτόφιδου (λαφίτης, elaphe quatuorlineata) το οποίο θεωρούνταν γούρι του σπιτιού και ζώντας στο κελάρι (υπόγειο όπου φυλάσσονταν τα τρόφιμα), προστάτευε τα τρόφιμα από τα ποντίκια και τις κατσαρίδες και όλα τα άλλα τρωκτικά που παραμόνευαν.
Περ. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
