Φωτό- Ο
Στρατηλάτης Κωνσταντίνος με το Επιτελείο του στο σιδ. σταθμό Δοϊράνης (24
Ιουνίου 1913)
Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος
Στις 26 Ιουνίου 1913 η ελληνική
κυβέρνηση έστειλε ακόμη μια επιστολή διαμαρτυρίας στις Μεγάλες Δυνάμεις για τις
θηριωδίες των Βουλγάρων κατά του άμαχου πληθυσμού.
Η επιστολή αναφερόταν για τις φρικιαστικές σφαγές και εμπρησμούς του βουλγαρικού στρατού στη Νιγρίτα και στη Μπογδανίτσα.
Τονίστηκε,
μάλιστα, σε αυτήν, η σύλληψη του Μητροπολίτου Πολυανής Φωτίου και των 20
προκρίτων της Δοϊράνης, του οποίους πήραν στην υποχώρησή τους οι Βούλγαροι και
η τύχη τους αγνοείτο.
Η διαμαρτυρία καταλήγει πως η ελληνική κυβέρνηση φρονεί ότι τέτοια εγκλήματα ατιμάζουν τον πολιτισμό, είναι πρωτάκουστα και βρίσκονται αντίθετα με τις διεθνείς συνθήκες.
Η σύλληψη του Φωτίου
Όπως δημοσιεύεται στις αθηναϊκές εφημερίδες της εποχής (Σκριπ, Εμπρός 26 Ιουν. 1913) μετά την κατάληψη του Κιλκίς από τον ελληνικό στρατό οι επικεφαλής του βουλγαρικού στρατού είχαν σοκαριστεί.
Στις 22 Ιουνίου 1913 ο επίσκοπος Φώτιος κλήθηκε στο βουλγαρικό
διοικητήριο της Δοϊράνης δήθεν προς συνεννόηση. Εκεί του ανακοινώθηκε ότι είναι
αιχμάλωτος, αυτός και οι είκοσι πρόκριτοι της πόλης και θα οδηγηθούν στη Σόφια.
Ο Φώτιος με δύναμη ψυχής, όπως είπαν οι παρευρίσκοντες μάρτυρες είπε τα εξής:
«Προβλέπω τους σκοπούς σας, αλλά αυτό δεν με πτοεί. Ας καταλάβει ο ελληνικός στρατός την Δοϊράνη και ας λείψω εγώ. Θα βρεθούν χίλιοι άλλοι Έλληνες επίσκοποι για να συμπληρώσουν την έλλειψή μου. Δεν πρέπει να λησμονάτε ότι εμείς συνεχίζουμε το μέγα έργο του Πατριάρχου μας Γρηγορίου του Ε΄.»
Ο Φώτιος με δύναμη ψυχής, όπως είπαν οι παρευρίσκοντες μάρτυρες είπε τα εξής:
«Προβλέπω τους σκοπούς σας, αλλά αυτό δεν με πτοεί. Ας καταλάβει ο ελληνικός στρατός την Δοϊράνη και ας λείψω εγώ. Θα βρεθούν χίλιοι άλλοι Έλληνες επίσκοποι για να συμπληρώσουν την έλλειψή μου. Δεν πρέπει να λησμονάτε ότι εμείς συνεχίζουμε το μέγα έργο του Πατριάρχου μας Γρηγορίου του Ε΄.»
Μουσουλμάνοι στον
Κωνσταντίνο
Στο μεταξύ το Στρατιωτικό Επιτελείο
μετά την κατάληψη της Δοϊράνης είχε στρατοπεδεύσει γύρω από το σιδηροδρομικό
σταθμό Δοϊράνης. Τότε οι μουσουλμάνοι των γύρω οικισμών που δεινοπάθησαν από
τους Βουλγάρους είδαν τους Έλληνες σαν ελευθερωτές.
Φωτο : Η
τρομοκρατία των Βουλγάρων επί του μουσουλμανικού στοιχείου της περιοχής
Κιλκισίου και Δοϊράνης περατώθηκε με την προέλαση του ελληνικού στρατού. Ο
βασιλιάς Κωνσταντίνος ήταν ο λυτρωτής τους.
Τηλεγράφημα που εστάλη στο Υπουργείο Εξωτερικό για το σχετικό θέμα τονίζει:
«Μουσουλμανικό στοιχείο υποστηρίζει τον ελληνικό στρατό που προελαύνει. Τον θεωρεί ελευθερωτή και εκδικητή φοβερών κακουργιών που διαπράχτηκαν από τους Βουλγάρους και υπό της κυριαρχίας των οποίων έζησαν τρομοκρατούμενοι.
Μουσουλμάνοι εφοδιάζουν τον στρατό με νερό, προσφέρουν γάλα, τρέχουν προς περιποίηση τραυματιών Ελλήνων, εκφράζουν, μάλιστα, την ευχαρίστησή τους για την ήττα των Βουλγάρων.
Όλος ο πληθυσμός, χιλιάδων Ελλήνων και μουσουλμάνων κατοίκων της Δοϊράνης μετέβησαν στο σιδηροδρομικό σταθμό Δοϊράνης, όπου στρατοπέδευσε το Γεν. Ελληνικό Αρχηγείο. Επιτροπή κατοίκων παρουσιάσθηκε στο Βασιλιά Κωνσταντίνο και εξέθεσε την κατάσταση της πόλης.»
Η επιτροπή αναφέρθηκε στις θηριωδίες των κομιτατζήδων, δήλωσε μάλιστα πως όλες οι Οθωμανίδες και οι Οθωμανόπαιδες βιάστηκαν από Βούλγαρους στρατιώτες.
Ο Κωνσταντίνος όταν άκουσε τις αφηγήσεις της επιτροπής έδωσε αμέσως εντολή να χορηγηθούν οι αναγκαίες τροφές, ειδικά στα παιδιά που έμειναν ορφανά.
Τηλεγράφημα που εστάλη στο Υπουργείο Εξωτερικό για το σχετικό θέμα τονίζει:
«Μουσουλμανικό στοιχείο υποστηρίζει τον ελληνικό στρατό που προελαύνει. Τον θεωρεί ελευθερωτή και εκδικητή φοβερών κακουργιών που διαπράχτηκαν από τους Βουλγάρους και υπό της κυριαρχίας των οποίων έζησαν τρομοκρατούμενοι.
Μουσουλμάνοι εφοδιάζουν τον στρατό με νερό, προσφέρουν γάλα, τρέχουν προς περιποίηση τραυματιών Ελλήνων, εκφράζουν, μάλιστα, την ευχαρίστησή τους για την ήττα των Βουλγάρων.
Όλος ο πληθυσμός, χιλιάδων Ελλήνων και μουσουλμάνων κατοίκων της Δοϊράνης μετέβησαν στο σιδηροδρομικό σταθμό Δοϊράνης, όπου στρατοπέδευσε το Γεν. Ελληνικό Αρχηγείο. Επιτροπή κατοίκων παρουσιάσθηκε στο Βασιλιά Κωνσταντίνο και εξέθεσε την κατάσταση της πόλης.»
Η επιτροπή αναφέρθηκε στις θηριωδίες των κομιτατζήδων, δήλωσε μάλιστα πως όλες οι Οθωμανίδες και οι Οθωμανόπαιδες βιάστηκαν από Βούλγαρους στρατιώτες.
Ο Κωνσταντίνος όταν άκουσε τις αφηγήσεις της επιτροπής έδωσε αμέσως εντολή να χορηγηθούν οι αναγκαίες τροφές, ειδικά στα παιδιά που έμειναν ορφανά.
Ο Στρατηλάτης
Βασιλιάς Κωνσταντίνος Ελευθερωτής
Δοϊράνης
« Η πόλη της Δοϊράνης», γράφει
εφημερίδα Εμπρός (27-6-1913), έχει ωραιότατη θέα, εκτός από μερικές δεκάδες
οικιών που κάηκαν από τις οβίδες, οι άλλες διατηρούνται ανέπαφες.
Γενικά η πόλη έχει απόλυτα ελληνική
μορφή, σχολεία, εκκλησίες, ιδρύματα φιλανθρωπικά»
Στο μεταξύ τρεις μέρες του παραπάνω δημοσιεύματος εισήλθε στην αναφερόμενη πόλη ο στρατηλάτης Κωνσταντίνος.
Θα προβούμε σε μια αναφορά σε αυτήν.
Στις δέκα το πρωί της 24ης Ιουνίου 1913 ο βασιλιάς Κωνσταντίνος έφιππος μπήκε στη Δοϊράνη συνοδευόμενος από τον διάδοχο Γεώργιο, τους πρίγκηπες Χριστόφορο, Αλέξιο καθώς και το στρατιωτικό επιτελείο του.
« Το θέαμα ήταν υπέροχο, της εισόδου του Βασιλιά στην Δοϊράνη, και δεν απήχε των θρυλικών αρχαίων αποθεώσεων.»
Στην είσοδο της πόλης τον προϋπάντησαν οι κάτοικοι με σημαίες και δάφνες ζητοκραυγάζοντας.
Όταν ο Κωνσταντίνος πέρασε μπροστά από τριάντα Ελληνίδες που φορούσαν την ιδιόρρυθμο στολή τους η συγκίνηση έφθασε στο απόγειο.
«Ζήτω ο βασιλιάς μας, ζήτω ο ελευθερωτής μας, φώναζαν με δάκρυα στα μάτια από χαρά και συγκίνηση. Τη συγκίνηση αυτή μετέδωσαν στον “έφιππον και ψυχρόν’’ στρατηλάτη Κωνσταντίνο που δάκρυσε.
«Και έσκυψε ο σιδηρούς Άναξ και εχαιρέτισε υπό πανζουρλισμόν επευφημιών του στρατού και των κατοίκων με την σειράν όλες εκείνες τις εύκορμες Ελληνίδες»
Η Στρατηλάτης με τους πρίγκηπες κατέλυσε στο άδειο επισκοπικό μέγαρο της Δοϊράνης.
Η πόλη εκείνο το βράδι φωταγωγήθηκε όσο ποτέ.
