Και όπως είναι γνωστό, σʼ αυτόν τον αγώνα έχουν αντίπαλο και την αβελτηρία - για να το πούμε κομψά - πολιτικών και παραγόντων της τοπικής, αλλά και της κεντρικής εξουσίας.Αναδημοσιεύουμε κατωτέρω τη συνέντευξή της με τον κ. Κεμάλ Εμίνογλου, εκδότη της “Ζαγάλισα”, πομακικής εφημερίδας της Ξάνθης.
Χρειαζόμαστε υποδομές, σχολεία, τουρισμό στα 45 Πομακοχώρια στην ΞάνθηΈλληνες και Βούλγαροι Πομάκοι συναντιούνται στο Γκότσε Ντέλτσεφ ενώ ξεκινά ένας αγώνας αναγνώρισης των δικαιωμάτων τους. «Στην Ελλάδα δεν έχουμε παράπονα» θα πει ο Κεμάλ Εμίνογλου, ο Πομάκος από την Ξάνθη που τα λέει χύμα χωρίς να φοβάται το όποιο κλίμα θέλουν να επιβάλλουν τρομοκρατώντας τους κατοίκους της ορεινής περιοχής στον γειτονικό νομό.
Ερ. Είστε η φωνή των Πομάκων κ. Εμίνογλου που αντιστέκεται από ό,τι μαθαίνουμε.
Απ. Βεβαίως, συνεχίζουμε τον αγώνα μας, δεν πρόκειται να σταματήσουμε και δόξα τον Θεό έχουμε κόσμο και πάμε πολύ καλά.
Αυτό θέλουμε να μεταφέρουμε, ένα κλίμα, γιατί κάποιοι θέλουν να ομογενοποιήσουν τα πράγματα, να μιλάνε μόνο για “Τούρκους” στον χώρο της Θράκης. Δεν είναι έτσι όμως.Αυτό το πράγμα δεν είναι σημερινό, το ξέρουμε, το έχουμε συνηθίσει καθημερινά και ξέρουμε ότι Πομάκοι υπάρχουν, υπήρχαν εδώ και 2.500 χρόνια, από τον Μέγα Αλέξανδρο.
Ερ. Εσείς τι κάνετε από την πλευρά σας ως Πομάκοι; Δηλαδή καταγράφετε τις μουσικές, τα παραμύθια, κάνετε εκδηλώσεις, βγάζετε εφημερίδες, δραστηριοποιείστε. Θυμάμαι τότε που ήμασταν μαζί στις Βρυξέλες όταν βρεθήκαμε σε εκείνη την απαράδεκτη εκδήλωση όπου είχατε το σθένος να μιλήσετε, να πάρετε τον λόγο. Κύριε Κεμάλ Εμίνογλου αυτά δεν τα ξέρει ο πολύς κόσμος και γι` αυτό ανοίγουμε ένα βήμα επικοινωνίας μαζί σας σήμερα.
Απ. Εγώ από τότε μέχρι σήμερα συνεχίζω τον αγώνα και έχω αποκτήσει πάρα πολλούς φίλους Πομάκους και σήμερα με στηρίζουν αυτοί εμένα. Εγώ σήμερα είμαι μόνος μου και με στηρίζουν αυτοί.
Ερ. Ήθελα να σας ρωτήσω για την πομακική γλώσσα. Γίνεται μία προσπάθεια, θεωρείται από τις λιγότερο ομιλούμενες γλώσσες της Ε.Ε. οι οποίες όμως στηρίζονται. Είχε γίνει και μία πρόταση αυτή η γλώσσα να διδάσκεται και στο πανεπιστήμιο Θράκης μέσα από ένα ειδικό τμήμα. Δεν προχώρησαν αυτές οι προτάσεις. Σκέφτεστε να κάνετε κάποιες ενέργειες και εσείς;
Απ. Εμείς κάνουμε ενέργειες, πηγαίνουμε στα χωριά, πηγαίνουμε παντού, έχουμε πάει και στην Βουλγαρία και αύριο έχουμε πάλι συνάντηση στην Βουλγαρία Ελληνοπομάκοι και Βούλγαροι Πομάκοι, θα έχουμε μεγάλες εκδηλώσεις και ομιλίες.
Ερ. Πώς θα πάτε εσείς εκεί; Θα πάμε μέσω Σερρών, μέσω Έβρου;Απ. Μέσω Δράμας, από την Εσοχή και από εκεί θα πάμε στην Σόφια. Θα έχει Πομάκους από τις Βρυξέλες, από την Τουρκία, από την Γιουγκοσλαβία, την Βουλγαρία και από την Ελλάδα.
Ερ. Ποιο είναι το θέμα;Απ. Το θέμα είναι να αναγνωρίσουν ότι υπάρχουν παντού Πομάκοι σε αυτά τα μέρη και να πάρουμε τα δικαιώματά μας. Υπάρχει ήδη σύλλογος Πομάκων με τον Ταχήρ Κόντε πρόεδρο, υπάρχουν εφημερίδες η «Ζαγάλισα», η εφημερίδα «Νατ Πρές» του Σεμπ. Καραχότζα, υπάρχουν εκδόσεις, μουσικά cd για τα οποία και ο κρατικός μηχανισμός πρέπει να ενδιαφερθεί. Από ό,τι βλέπω δεν δίνει σημασία κανένας σε αυτά τα πράγματα. Εμείς έχουμε σε κάθε χωριό ανθρώπους που μας εμπιστεύονται. Έχουμε πολύ κόσμο, τουλάχιστον 800-900 άτομα αν θελήσω σήμερα να τα μαζέψω θα το κάνω. Ο μόνος άνθρωπος από το 1964 που κράτησε τους Πομάκους, ήταν ο πατέρας μου που ήταν πρόεδρος της κοινότητας Μύκης και μετά από αυτόν από ακολούθησαν τρεις πρόεδροι, βοήθησαν. Όταν αυτοί οι άνθρωποι έφυγαν διαλύθηκαν τα πράγματα και μετά συνέχισα εγώ και μέχρι σήμερα δεν έχω σταματήσει. Έχω επαφές και στα 45 πομακοχώρια. Είναι Σμίνθη, Μύκη, Πάχνη, Γλαύκη, Κένταυρος, Αιώρα, Άλμα, Κοτύλη, Κύκνος, Εχίνος, Μελίβια, Μέδουσα, Κύρνος, πάρα πολλά χωριά.Και να πούμε ότι είναι ανοικτόκαρδα χωριά. Μπορεί κανείς να πάει να πιει ένα ποτό, να πάει σε μία καφετέρια, να βρει μία όμορφη ταβέρνα, να απολαύσει. Οι επισκέπτες είναι ευπρόσδεκτοι, τους αγαπούν, έτσι δεν είναι;Κοιτάξτε, εμείς οι Πομάκοι ποτέ στην Θράκη δεν έχουμε δημιουργήσει το παραμικρό. Και την Ελλάδα και τον τουρισμό και την παιδεία την αγαπάμε και την εκτιμάμε και θέλουμε να έχουμε τουρισμό επάνω στα χωριά, γιατί τα καπνά τελειώνουν. Πώς θα ζήσει αυτός ο κόσμος; Ή πρέπει το ελληνικό κράτος να μας βοηθήσει ή θα τα παρατήσουν και θα φύγουν στις πόλεις και θα διαλυθούν τα χωριά. Πρέπει να έχουν υποδομές σχολεία, τουρισμό, τα πάντα επάνω. Να μας φτιάξουν τους δρόμους, να δώσουν κίνητρα στους νέους για δουλειές.
Ερ. Πείτε μας για κάποια πανηγύρια, ποιες εποχές είναι καλές κανείς να έρθει στα πομακοχώρια πέρα από την άνοιξη που είναι η ομορφιά της φύσης;
Απ. Είναι η πρωτομαγιά που γίνεται στην Μέδουσα, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα που γίνεται το αντάμωμα. Κάποτε ανάβαμε φωτιές, πηγαίναμε με τα ζώα, με τον κόσμο σε χαρακτηριστικές τοποθεσίες. Όλα αυτά θέλουμε να τα ξαναζωντανέψουμε. Θέλω να συνεχίσουμε τον αγώνα, να μην σταματήσουμε. Ο κόσμος δεν με αφήνει, με αγαπά, με εκτιμά και είναι μαζί μου.
Ερ. Υπάρχουν κάποιοι που φοβούνται να προσδιοριστούν ως Πομάκοι;Απ. Υπάρχουν. Να σας πω ένα πράγμα. Εμείς δεν φοβόμαστε από τους τουρκόφωνους. Εάν είχα φοβηθεί δεν θα είχα συνεχίσει, θα είχα σταματήσει από πολύ καιρό. Εγώ για την πατρίδα μου, για την Ελλάδα μου ας πεθάνω και αύριο. Το πολύ - πολύ θα με κάνουν ήρωα αν με σκοτώσουν οι τουρκόφωνοι. Δεν φοβάμαι. Εμείς δεν θα αφήσουμε να γίνει Κόσοβο στην Θράκη. Είμαστε Θρακιώτες, την πονάμε, την αγαπάμε την περιοχή εδώ θα μείνουμε. Είμαστε γνήσιοι Πομάκοι, δεν μας έφεραν, μας βρήκαν.
Ερ. Σας ενοχλούν τα δημοσιεύματα του τουρκόφωνου Τύπου;
Απ. Εμάς δεν μας ενδιαφέρει τι γράφει και πώς είναι και τι κάνουν. Εμείς έχουμε τον δικό μας αγώνα, ότι είμαστε Πομάκοι, ότι θα παραμείνουμε Πομάκοι. Απλώς θέλουμε το ελληνικό κράτος να το έχουμε δίπλα μας. Όπως οι περιφερειάρχες της Κομοτηνής, όπως οι υπουργοί, όπως μερικοί που έρχονται που είναι στην Θράκη να το καταλαβαίνουν αυτό το πράγμα.
Ερ. Πόσοι είναι τελικά οι Πομάκοι;Απ. Έχουμε τον αρχηγό της Βουλγαρίας, που εκπροσωπεί 400.000 Πομάκους στην Βουλγαρία ενώ εμείς είμαστε στην Θράκη 35-36.000 Πομάκοι. Άσε που λένε οι τουρκόφωνοι ότι δεν υπάρχουν Πομάκοι και διάφορα άλλα. Αυτό είναι δικό τους πρόβλημα, εμείς δεν τους ενοχλούμε. Εγώ τους έχω πει, ειδικά μόνος μου, παιδιά δεν σας ενοχλούμε εμείς. Εσείς μην μας ενοχλείτε. Καθημερινά έχουμε προβλήματα. Να μας παρατήσουν. Εγώ είμαι Πομάκος, δεν μπορεί αυτός να με κάνει Τούρκο. Δεν πρόκειται να με κάνει. Γιατί επιμένει; Εμείς δεν πάμε για κομματικά, εμείς πάμε για την πατρίδα μας, για την Ελλάδα μας, για την Θράκη μας. Οι πρόγονοί μας έχουν περάσει στην ιστορία, μας έχουν αφήσει, τα έχουμε βρει όλα καλά και ωραία και να μην τα χαλάσουμε.
Σημ. εκδότη: Στην ετήσια έκθεση του Στέητ Ντηπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα γίνεται για πρώτη φορά λόγος για καταπίεση των Πομάκων της Θράκης από τους τουρκόφωνους μουσουλμάνους: «Όπως δηλώνουν οι ίδιοι οι Πομάκοι πιέζονται από τους τουρκόφωνους για να αρνηθούν την ύπαρξη της πομακικής ταυτότητας ως διακριτής από την τουρκική».Έστω και μ’ αυτόν τον συγκεκαλυμμένο τρόπο αναγνωρίζεται η ύπαρξη του προβλήματος. Σε αντίθεση με την ελληνική πολιτεία η οποία αποφεύγει επιμελώς να ενοχλήσει τους ανθρώπους του τουρκικού Προξενείου, οι οποίοι δρουν ανενόχλητοι εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων.Είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό, ότι ακόμη και πολιτικοί αρχηγοί αποφεύγουν τον προσδιορισμό “Πομάκος”, αρκούμενοι σε αναφορά στους “κατοίκους της ορεινής Ξάνθης”.
της Μελαχροινής Μαρτίδου, δημοσιογράφου
History of Macedonia
