Λεπτομερής εικόνα των πολυγώνων σχηματισμών του πυθμένα των κρατήρων. Προκλήθηκαν από την αποξήρανσης της τεράστιας λίμνης, διακρίνονται μέσα τα μικρότερα πολύγωνα που σχηματίστηκαν από τη θερμική συστολή. Το κεντρικό πολύγωνο είναι διαμέτρου 160 μέτρων.Nancy Atkinson- Απόδοση: Γιώργος Εχέδωρος
Τα δίκτυα των γιγαντιαίων τάφρων που βρίσκονται στις λεκάνες των κρατήρων του Άρη είναι ρωγμές που προκλήθηκαν από αποξηραμένες λίμνες.
Ο σχηματισμός τους αποδίδεται στις θερμικές συστολές του μόνιμου αριανού στρώματος πάγου, που είναι παρόμοιος ο πάγος αυτός, με αυτόν που το διαστημόπλοιο προσεδάφισης Φοίνιξ, εξερεύνησε, πρόσφατα, κοντά στο νότιο πόλο του Κόκκινου Πλανήτη.
Αλλά, αυτές οι πολυγωνικές στρωματώσεις, είναι πάρα πολύ μεγάλες, ώστε να προκληθούν από θερμικές συστολές και μας παραπέμπουν σε ένα θερμότερο και υγρότερο παρελθόν του πλανήτη Άρη.
Στην Ευρωπαϊκή επιστημονική πλανητική διάσκεψη ο Μ. Ράμι Ελ Μαρί του Ινστιτούτου Έρευνας Πλανητικού Συστήματος «Μαξ Πλάνκ», είπε ότι ήταν πολύ εντυπωσιασμένος όταν είδε τα τεράστια πολυγωνικά σχήματα στις λεκάνες του Άρη, του φάνηκαν, όμως, πολύ μεγάλα για να δημιουργηθούν από ενδεχόμενη θερμική διαφορά.
«Είδα, ακόμη, πως τα σχήματα αυτά έμοιαζαν με ρωγμές αποξηραμένης λίμνης όπως βλέπουμε στη γη. Είναι ακριβώς οι ίδιοι σχηματισμοί που βλέπετε όταν στεγνώσει η λάσπη στην αυλή σας, αλλά όπως φαίνεται οι πιέσεις που προκαλούν τα υγρά όταν εξατμίζονται προκαλούν βαθιές πολύγωνες ρωγμές όπως αυτές στους κρατήρες»
Οι σχηματισμοί αυτοί διαμορφώθηκαν κατόπιν τομής των μακριών ρωγμών του αποξηραμένου εδάφους στην επιφάνεια του Άρη.
Ο Ελ Μαρί διερευνώντας τα δίκτυα των ρωγμών σε 266 λεκάνες στην επιφάνεια του Άρη, παρατήρησε ότι οι πολυγωνικοί σχηματισμοί φθάνουν σε διάμετρο 250 μέτρων.
Πολυγωνικοί τάφροι είχανε φωτογραφηθεί από αρκετές πρόσφατες αποστολές και μέχρι τώρα, θεωρήθηκε, τότε, ότι είχαν δημιουργηθεί με τις ίδιες συνθήκες όπως στις περιοχές των πόλων.
Ο Έλ Μαρί δημιούργησε ένα αναλυτικό πρότυπο για να καθορίσει το βάθος και το διάστημα των ρωγμών που προκλήθηκαν από τις πιέσεις που ενισχύθηκαν από την ψύξη του αριανού εδάφους.
Διαπίστωσε ότι τα πολύγωνα που προκλήθηκαν από τη θερμική συστολή θα μπορούσαν να έχουν μια μέγιστη διάμετρο έως 65 περίπου μέτρων, πολύ μικρότερη από τις λεκάνες που έβλεπε στους κρατήρες.
Προσδιόρισε, μάλιστα, τα επίπεδα των σχηματισμών αυτών χρησιμοποιώντας τις εικόνες που λήφθηκαν από τη φωτογραφική μηχανή MOC στη Mars Global Surveyor και τις φωτογραφικές μηχανές HiRISE and Context στο ‘Mars Reconnaissance Orbiter’
Οι πολυγωνικοί σχηματισμοί στην έρευνα του Έλ Μαρί, είχαν μια μέση διάμετρο 70 έως 140 μέτρων, με το πλάτος των πραγματικών ρωγμών να κυμαίνονται μεταξύ 1 και 10 μέτρων. Τα στοιχεία προτείνουν ότι μεταξύ 4,6 και 3,8 δισεκατομμυρίων ετών πριν, ο Άρης καλύφθηκε από σημαντικές ποσότητες του νερού. Η βροχή και το νερό των ποταμών αποταμιεύτηκε στις εσωτερικές λεκάνες των κρατήρων δημιουργώντας τις λίμνες που, ίσως, υπήρχαν για αρκετές χιλιάδες έτη, πριν τελικά στεγνώνουν.
Ωστόσο, θεωρείται ότι, στο βόρειο ημισφαίριο, μερικά από τα πολύγωνα σχήματα του πυθμένα των κρατήρων θα μπορούσαν να έχουν διαμορφωθεί πιο πρόσφατα.
«Όταν ένας μετεωρίτης προσκρούει στην Αριανή επιφάνεια, η θερμότητα που εκλύεται έχει τη δυνατότητα να λειώσει τον πάγο που βρισκόταν παγιδευμένος κάτω από την Αριανή κρούστα και να ενεργοποιήσει το λεγόμενο υδροθερμικό σύστημα. Το υγρό νερό μπορεί να γεμίσει τον κρατήρα ώστε να διαμορφωθεί μια λίμνη, που καλύπτεται, ωστόσο, από ένα παχύ στρώμα πάγου. Ακόμη και με τις υπάρχοντες κλιματολογικές συνθήκες, αυτό μπορεί να κρατήσει πολλές χιλιάδες έτη μέχρι να εξαφανιστεί. Τότε τελικά θα έχουμε αυτά τα πολύγωνα σχέδια της αποξηραμένης λίμνης».
