Ετοιμάζεται επιχείρηση σωτηρίας τεσσάρων μνημείων στη Βεργίνα
Tης Γιωτας Συκκα
Από το 1977 που αποκάλυψε ο Μανόλης Ανδρόνικος στη Βεργίνα τους μακεδονικούς εντυπωσιακούς τάφους του Φιλίππου Β΄, του Πρίγκιπα και της Περσεφόνης αλλά και εκείνου που πρώτος έφερε στο φως το 1938 ο αρχαιολόγος Κ. Ρωμαίος (κι ας μην είχε την ίδια τύχη στην ανάδειξη), τα μνημεία αυτά δεν αντιμετωπίσθηκαν ποτέ συστηματικά. Ούτε έγινε ιδιαίτερη συντήρηση στο εσωτερικό τους. Αλλωστε το ζητούμενο ήταν η πρόσοψη. Ο,τι βλέπει ο επισκέπτης.
Στο μεταξύ ο χρόνος τρέχει, τα προβλήματα μεγαλώνουν, οι όποιες επεμβάσεις στα τρία απ’ αυτά απαιτούν νέα μέριμνα -κυρίως «στην καρδιά» των τάφων- ενώ καινούργιοι εχθροί προστέθηκαν. Η υγρασία που πολλαπλασιάζεται από τη στάθμη των υδροφόρου ορίζοντα εξαιτίας των αρδευτικών έργων που πραγματοποιούνται στην περιοχή είναι γνωστή στους συντηρητές. Οσο για τα φυτοφάρμακα το πρόβλημα είναι παλιό. Η Διεύθυνση Συντήρησης έχει διαπιστώσει χρόνια τώρα ότι η χρήση τους ευθύνεται για πολλές αλλοιώσεις στα χρώματα του διακόσμου των μνημείων.
Εργα συντήρησης
Η κατάσταση είναι προβληματική και η αρμόδια υπηρεσία είχε επανειλημμένως προτείνει να γίνουν έργα στα μνημεία στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ. Τώρα, που καταρτίζεται ο κατάλογος των έργων του ΕΣΠΑ (Δ΄ ΚΠΣ) οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού κινητοποιήθηκαν και ετοιμάζουν επιχείρηση σωτηρίας, με έργα συντήρησης στα τέσσερα μνημεία. Οι μελέτες ωρίμανσης εγκρίθηκαν προχθές από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ενώ για πρώτη φορά θα γίνει κατανοητός στο κοινό και ο τάφος του Ρωμαίου, το μεγαλύτερο «θύμα» της εγκατάλειψης.Από δω και πέρα όμως θα λογοδοτούν και οι υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Σε περίπτωση αρδευτικών έργων οφείλουν να ενημερώνουν την αρμόδια εφορεία αρχαιοτήτων για να μη χτυπάνε κόκκινο τα υπάρχοντα μηχανήματα που μαρτυρούν την υγρασία και τη θερμότητα.
Ο μεγαλύτερος σε μήκος μακεδονικός τάφος, μετά απ’ αυτόν του Φιλίππου, συνολικά 8,5 μ., είναι εκείνος του Ρωμαίου. Με πολλά προβλήματα στην πρόσοψη (αναπτύσσεται σε ιωνικό ρυθμό), έμεινε χωρίς φύλαξη χρόνια (άλλωστε ποτέ δεν ήταν επισκέψιμος), τώρα αναζητά καλύτερη τύχη.
Ο διάκοσμος που είχε κάποτε διακρίνεται από υπολείμματα, ενώ η ζωγραφική απολεπίζεται επικίνδυνα.
Ολα αυτά θα αντιμετωπισθούν, ενώ θα γίνουν στερεώσεις στην επιφάνεια του μαρμάρινου θρόνου και της κτιστής κλίνης στο εσωτερικό του μνημείου.
Ο τάφος του Φιλίππου Β΄ που αποκαλύφθηκε το 1977 από τον Μανόλη Ανδρόνικο, ύστερα από πολυετή ανασκαφική έρευνα, είναι το πιο δημοφιλές μνημείο στη Βεργίνα. Καλυπτόταν από ένα τεχνητό λόφο, γνωστό ως τη Μεγάλη Τούμπα μαζί με τον «Τάφο της Περσεφόνης», τον «Τάφο του Πρίγκιπα» και ένα υπέργειο οικοδόμημα που αναφέρεται ως «Ηρώο».
Η πρόσοψη είναι διαμορφωμένη με τον δωρικό ρυθμό, ενώ ζωφόρος με ζωγραφική παράσταση καταλαμβάνει το πλάτος της. Τα χρώματα του προθαλάμου φέρουν μονόχρωμο υπόλευκο και κόκκινο επίχρισμα και στο πάνω τμήμα του τοίχου υπάρχει υπόλευκη διακοσμημένη ταινία με ρόδακες. Οσο για τον θάλαμο έχει λευκά επιχρίσματα, τα οποία τοποθετήθηκαν πρόχειρα εξαιτίας του αιφνίδιου θανάτου του Φιλίππου και δεν φέρουν την πλήρη στρωματογραφία.
Φθορές
Η παραμονή του μνημείου σε ακατάλληλες συνθήκες και το βάρος της επίχωσης ευθύνονται για τις φθορές του: απώλεια χρωματικού στρώματος, ρηγματώσεις, σαθροποίηση του κονιάματος, αλάτινες επικαθήσεις κ.ά. Σε λίγο καιρό θα δεχτεί τις επεμβάσεις των ειδικών: καθαρισμούς, στερεώσεις των αποκολλημένων τμημάτων, αφαίρεση των αλάτων κ.ά.Παρόμοιες εργασίες θα γίνουν και στον τάφο του Πρίγκιπα που παρουσιάζει στο εσωτερικό του απώλεια χρωματικού στρώματος, αποκολλήσεις, διόγκωση και σαθροποίηση του κονιάματος, ρηγματώσεις, ρωγμές στις τοιχογραφίες. Η στενή ζωφόρος πλάτους 24 μ., με παραστάσεις αρματοδρομίας, θέλει κι αυτή φροντίδα, αφού οι περισσότερες επεμβάσεις σε αυτό το μνημείο, που ο Ανδρόνικος ανακάλυψε το 1979, αφορούσαν κυρίως την πρόσοψη.
Εντυπωσιακός και ο τάφος της Περσεφόνης, κιβωτιόσχημος με εσωτερικές διαστάσεις 3,20x2,10 μ. και τοιχώματα που έχουν εξαιρετικό τοιχογραφικό διάκοσμο. Η παράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα στη βόρεια πλευρά, οι τρεις καθιστές γυναικείες μορφές (μάλλον οι τρεις Μοίρες) νότια, όπως το εντυπωσιακό κόκκινο κονίαμα, απαιτούν άμεσα μέτρα. Ολοι γνωρίζουν ότι τα έργα συντήρησης στη Βεργίνα πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_04/03/2010_392801
