Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ
Κρεμασμένοι από το εσωτερικό μπαλκονάκι του Μουσείου της Ακρόπολης πολλοί επισκέπτες περίμεναν χθες το μεσημέρι υπομονετικά τα αποκαλυπτήρια της Νίκης του Καλλιμάχου, του πολέμαρχου που με την ψήφο του αποφασίστηκε να γίνει η μάχη του Μαραθώνα, το 490 π.Χ.
Το άρτιο πρόπλασμα της Νίκης του Καλλιμάχου Το μνημείο, ύψους 4,68 μ., που στήθηκε πριν από 25 αιώνες στην Ακρόπολη μετά τη νικηφόρα έκβαση της σύγκρουσης των Αθηναίων με τους Πέρσες, επέστρεψε χθες στη «γειτονιά» των αρχαϊκών γλυπτών, όπως ήταν και στην αρχαιότητα.
«Είναι μια μεγάλη μέρα για το Μουσείο της Ακρόπολης, για την Ελλάδα και την Ευρώπη, γιατί πρώτη φορά ύστερα από 2.500 χρόνια ξαναστήνεται από τα αρχαία θραύσματά της η Νίκη του Καλλιμάχου», είπε ο πρόεδρος του μουσείου Δημήτρης Παντερμαλής στην τελετή των αποκαλυπτηρίων του μνημείου, που ήταν ντυμένο με ένα λευκό ύφασμα.
Ο Καλλίμαχος ήταν άρχων πολέμαρχος από τις Αφίδνες της Αττικής. Δεν ήταν στρατηγός. Την παραμονή της μάχης του Μαραθώνα οι δέκα στρατηγοί συγκάλεσαν συμβούλιο για να αποφασίσουν αν η Αθήνα θα συγκρουστεί με την αυτοκρατορία των Περσών.
Οι πέντε στρατηγοί θεώρησαν μάταιο τον αγώνα με την υπερδύναμη και οι άλλοι πέντε συντάχθηκαν με την άποψη του Μιλτιάδη να αγωνιστούν για την ελευθερία της πατρίδας. Τη λύση στο αδιέξοδο κλήθηκε να δώσει ο Καλλίμαχος. Η 11η ψήφος του προστέθηκε υπέρ της μάχης. Ο ίδιος πολέμησε στο δεξιό κέρας κι έπεσε μαχόμενος.
Οι Αθηναίοι τον τίμησαν με τη Νίκη που έστησαν πάνω στην Ακρόπολη προς τιμήν του, αλλά και απεικονίζοντάς τον στο πλάι του Μιλτιάδη στη ζωγραφική παράσταση της μάχης του Μαραθώνα στην Ποικίλη Στοά.
Υστερα από πολλούς αιώνες, τον Φεβρουάριο του 1886, βρέθηκαν κοντά στο Ερέχθειο κομμάτια ενός αγάλματος Νίκης, ενός αγγέλου με φτερά. Τα κομμάτια αργότερα ταυτίστηκαν με τα θραύσματα ενός ιωνικού κίονα, που παρουσιαζόταν στο Επιγραφικό Μουσείο. Στον κίονα διαβάστηκαν τμήματα μιας επιγραφής που έγραφε: «ανέθεκαν Αφιδναίος τάθεναίαι», «Πολέμαρχος Αθεναίον», «άγγελον αθανάτων», «παισίν Αθηναίων μνημείον».
Ηταν προφανές ότι επρόκειτο για τη Νίκη που αφιέρωσαν οι Αθηναίοι προς τιμήν του Καλλιμάχου στη θεά Αθηνά. Το μνημείο μελετήθηκε, αναζητήθηκαν κι άλλα κομμάτια από τα διάσπαρτα της Ακρόπολης και ξαναστήθηκε για πρώτη φορά από δύο έμπειρους συντηρητές, τον επικεφαλής των εργαστηρίων του Μουσείου Ακρόπολης Δημήτρη Μαραζιώτη και τον Κωνσταντίνο Βασιλειάδη.
Δεν έγινε ανασύσταση του αρχαίου με νέο μάρμαρο. Αλλά πάνω σε ένα μεταλλικό σκελετό τοποθετήθηκαν τα αρχαία θραύσματα στη θέση τους, προσφέροντας έτσι τη δυνατότητα, αν ποτέ βρεθούν κι άλλα, όπως ευχήθηκε ο κ. Παντερμαλής στον έφορο της Α' ΕΠΚΑ Αλέξανδρο Μάντη που ερευνά το νότιο τείχος της Ακρόπολης, να πάρουν κι αυτά εκεί τη θέση τους.
Κι επειδή είναι δύσκολο στο κοινό να φανταστεί πώς ήταν στην αρχαιότητα το κομματιασμένο σήμερα αρχαίο, έχει στηθεί μπροστά του ένα άρτιο πρόπλασμα δέκα φορές μικρότερο του πραγματικού. Αντίγραφο του προπλάσματος πρόσφερε χθες ο Δημήτρης Παντερμαλής στον υπουργό Πολιτισμού Παύλο Γερουλάνο, που έκανε τα αποκαλυπτήρια του ανασυναρμολογημένου μνημείου που φέρει στην κορυφή του μια Νίκη.
Η Νίκη σώζει τον βιαστικό δρασκελισμό της, τον άνεμο στον χιτώνα της, τα κυματιστά μαλλιά και το χρώμα στα φτερά της. Εχει όμως χάσει το κόσμημα που στόλιζε το μπούστο της (έχουν μείνει 9 τρυπούλες στον λαιμό της) όπως και το κηρύκειο που πιθανότατα κρατούσε.
Το σημαντικότερο είναι ότι σώζει την ιστορική μνήμη «ενός αγώνα υπέρ της ελευθερίας, της ισότητας και τελικά της δημοκρατίας», όπως είπε ο κ. Γερουλάνος επισημαίνοντας: «Σήμερα δεν αποκαλύπτουμε ένα μνημείο ενός ακόμη ηρωικού στρατηγού αλλά μιας δημοκρατικής διαδικασίας, μιας δημοκρατικής ψήφου που άλλαξε τον ρου της Ιστορίας». *
Highlight του εορτασμού
Αναμφισβήτητα η πιο ενδιαφέρουσα εκδήλωση των εορτασμών της επετείου είναι ο μαραθώνιος λόγου την Κυριακή (4 μ.μ.) στο Μουσείο της Ακρόπολης. Καλλιτέχνες, λογοτέχνες, διανοούμενοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό θα συζητούν επί 10 ολόκληρες ώρες το «μαραθώνιο μήνυμα» και ειδικότερα μια διαφορετική ανάγνωση τόσο της επετείου όσο και μιας σειράς ιστορικών και πολιτισμικών γεγονότων που βρίσκονται στη ρίζα της.
Οι Τζεφ Κουνς, Ντάνιελ Μπέρνμπαουμ, Βλάσης Κανιάρης, Νάνος Βαλαωρίτης, Ιάννης Ξενάκης, Ετέλ Αντνάν, Ηλίας Ζέγγελης κ.ά. θα συνομιλήσουν με τον εμπνευστή του «Marathon Project» Χανς Ούλριχ Ομπρίστ (της διάσημης γκαλερί Serpentine του Λονδίνου) και τη Νάνια Αργυροπούλου, που «έφερε» τον πρωτότυπο μαραθώνιο στη χώρα.
http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=217846
