Αφιερωμένη στην προσωπικότητα, την εποχή, το έργο και την επιρροή του Ρήγα Φεραίου θα είναι η μόνιμη έκθεση, στον Πύργο Νεμπόισα στο Βελιγράδι, που αναμένεται να εγκαινιαστεί μέχρι την Ανοιξη.
Ο ιστορικός Πύργος Νεμπόισα στο Βελιγράδι, όπου μαρτύρησαν ο Ρήγας Φεραίος και οι σύντροφοί του, θα αποδοθεί παράλληλα προς χρήση, μετά το σημαντικό έργο της αποκατάστασης και επαναχρησιμοποίησης του κτιρίου.
Το έργο παρουσιάστηκε στο αμφιθέατρο του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΕΚΒΜΜ).
«Η ανάπτυξη ενός νέου σημαντικού τουριστικού πόλου στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της παλαιάς πόλης του Βελιγραδίου, ο οποίος θα συμβάλει αποφασιστικά στην πολιτιστική, περιβαλλοντική, τουριστική και οικονομική αναβάθμιση της περιοχής και στη βαλκανική συνεργασία» είναι ο κύριος στόχος του έργου σύμφωνα με την δρ Ευαγγελία Χατζητρύφωνος προϊσταμένη ε.τ. του Τμήματος Προώθησης Επιστημονικών Ερευνών του ΕΚΒΜΜ.
Η διευθύντρια του ΕΚΒΜΜ και υπεύθυνη του μουσειολογικού σκέλους του έργου, Αναστασία Τούρτα, επικεντρώθηκε στους κύριους άξονες, τις ενότητες και τις επιλογές της έκθεσης, που αφορούν στην ανίχνευση των χαρακτηριστικών της εποχής στην οποία έζησε και ανδρώθηκε ο Ρήγας, στην περιγραφή της πολιτικής σκέψης και του οράματός του, που δεν περιορίστηκε στη θεωρία, αλλά πραγματώθηκε στη δράση, η οποία και τον οδήγησε στο μαρτυρικό θάνατο και, τέλος, στην ιχνηλάτηση του αποτυπώματός του στα κατοπινά χρόνια εντός και εκτός ελλαδικού χώρου.
'Οπως έγινε γνωστό στο εσωτερικό του Πύργου διαμορφώθηκε μουσείο τεσσάρων επιπέδων. Ο χώρος της εισόδου είναι αφιερωμένος στην ιστορία του μνημείου σε σχέση με την πόλη, ενώ ο χώρος του ισογείου «αφηγείται» τη μετεξέλιξη του Πύργου από οχυρωματικό έργο σε τόπο φυλάκισης και μαρτυρίου.
Στον πρώτο όροφο του Πύργου παρουσιάζονται- με την βοήθεια πολυμέσων- η ζωή, οι ιδέες και το έργο του Ρήγα Βελεστινλή, ενώ ο δεύτερος όροφος είναι αφιερωμένος στον απελευθερωτικό αγώνα των Σέρβων, τις συνθήκες και τους ανθρώπους που πρωτοστάτησαν σ’ αυτόν κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα.
Τέλος, στο τελευταίο επίπεδο γίνεται μια παρουσίαση της ιστορίας του Βελιγραδίου και της μεταμόρφωσής του από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα.
Συνοπτικά η έκθεση για τον Ρήγα θ' αποτελείται από τα εξής εκθέματα. Με βίντεο-προβολή, γίνεται εισαγωγή στο θέμα «Ρήγας Βελεστινλής» και ταυτόχρονα σύνδεση με το μνημείο και την ιστορία του που παρουσιάζεται στο ισόγειο, το Βελιγράδι και το άγαλμα του Ρήγα σε κεντρικό δρόμο που φέρει το όνομά του.
Σε διζωνικό χρονολόγιο θα παρουσιάζεται η ζωή του Ρήγα και τα κύρια ιστορικά γεγονότα σε ευρωπαϊκό επίπεδο (1669-1821), ενώ σε τρεις διαδραστικούς πληροφοριακούς σταθμούς θα εμφανίζονται οι θεματικές «Ρήγας. Από το Βελεστίνο στη Βλαχιά», «Το Όραμα του Ρήγα» και «Πνευματική κληρονομιά του Ρήγα».
Επίσης, θα γίνεται βιντεοπροβολή της «Χάρτας του Ρήγα», καθώς και άλλων πληροφοριών σχετικά με το όραμά του, ενώ σε «ολογραμμική» - τρισδιάστατη απεικόνιση θα εμφανίζεται η μορφή του. Τέλος, σε ηχητικό έκθεμα θα απαγγέλλεται ο «Θούριος» στις διάφορες βαλκανικές γλώσσες.
Ειδική ιστοσελίδα στα σερβικά, τα αγγλικά και τα ελληνικά θα πληροφορεί κάθε ενδιαφερόμενο για το έργο, την ιστορία και τη σημερινή λειτουργία του Πύργου, ενώ πληροφοριακό έντυπο θα προσφέρει συνοπτικές αλλά χρήσιμες πληροφορίες και στις τρεις γλώσσες.
Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, ο Πύργος είχε κηρυχθεί ιστορικό μνημείο και είχε επισκευαστεί.
Χτίστηκε περίπου το 1460 και είναι ένα από τα πιο σημαντικά αμυντικά κτίσματα του οχυρού συγκροτήματος του κάστρου της μεσαιωνικής πόλης του Βελιγραδίου. Η ονομασία του (Νέμποϊσα σημαίνει ατρόμητος) οφείλεται στην καίρια θέση του εκτός των βασικού αμυντικού τείχους του κάστρου του Βελιγραδίου.
Τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του μοιάζουν με αντίστοιχα άλλων πύργων του 15ου και 16ου αιώνα που υπάρχουν στα Βαλκάνια, όπως ο Λευκός Πύργος, το Τριγώνιο της Θεσσαλονίκης και το Γεντί Κουλέ.
Μετά την κατάκτηση από τους Οθωμανούς, ο Πύργος χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή. Εκεί μαρτύρησε και θανατώθηκε το 1798 ο έλληνας επαναστάτης Ρήγας Φεραίος, γνωστός για την προώθηση της ιδέας ενός παμβαλκανικού απελευθερωτικού αγώνα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και της Σερβίας και δρομολογήθηκε το 2007, ενώ χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, το ΕΚΒΜΜ, την Βουλή των Ελλήνων αλλά και από τον Δήμο Βελιγραδίου και την δημοτική επιχείρηση «Belgrade Fortress»
Στη συνέντευξη απηύθυναν χαιρετισμό η Γενική Γραμματέας του ΥΠΠΟΤ Λίνα Μενδώνη, ο Γενικός Γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Αναπτυξιακής Συνεργασίας του Υπουργείου Εξωτερικών Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, ο πρέσβης της Σερβίας Ντράγκαν Ζουπανιέβατς, ο γενικός διευθυντής της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ) του Υπουργείου Εξωτερικών Αθανάσιος Θεοδωράκης, ο πρέσβης Ιωάννης Οικονόμου, ο αντιδήμαρχος Βελιγραδίου Ντέγιαν Βάσοβιτς, ο πρόεδρος τους ΕΚΒΜΜ Νίκος Ζίας, η διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρίας «Belgrade Fortress» Ιβάνα Λούτσιτς - Τόντοσιτς, και ο Γιώργος Σούρλας, ως εκπρόσωπος της Βουλής και του Ινστιτούτου Διαβαλκανικής Συνεργασίας «Ρήγας Βελεστινλής».
κείμενο: Ελένη Μάρκου
