Η Κοπτική γραφή και γλώσσα στους μετά Χριστό αιώνες

Δεύτερο μέρος

Ο ρόλος της Εκκλησίας στη χρήση της Κοπτικής

Η γραφή της  Κοπτικής με χαρακτήρες αιγυπτιακούς σε διάφορα έγγραφα, χαρακτηρίζουν την παλιά  κοπτική γραφή που απευθύνονταν στο σύνολο των παγανιστικών ομάδων της αρχαίας Αιγύπτου.

Η εξομάλυνση  των λέξεων σε ένα σύστημα ορθογραφίας, το οποίο προσαρμόστηκε σε κανόνες και μεθόδους, πρέπει να αποδοθεί στην χριστιανική εκκλησία της Αιγύπτου.

Η ιεραποστολική και αρχιερατική αποστολή  της Χριστιανικής Εκκλησίας της Αιγύπτου αρχίζει με τον  Πάπα Πατριάρχη Αλεξανδρείας Δημήτριο τον XII (189-232 μ.Χ.) και των διαδόχων του.

Ελληνική: Γλώσσα του Θεού

Από την κατάκτηση των Ελλήνων στην Αίγυπτο και την ίδρυση της Αλεξάνδρειας, όλα τα κείμενα ήταν γραμμένα στην ελληνική γλώσσα. Αλλά και ο χριστιανισμός που εξαπλώθηκε στο τέλος του δεύτερου αιώνα κυρίως στην περιοχή του Δέλτα (του Νείλου) ανάγκασε  τους Αιγυπτίους να αναγνώσουν τα κείμενα της Αγίας Γραφής  στη Γλώσσα του Θεού, δηλαδή, την ελληνική γλώσσα και ο μεταφραστής να μεταφράζει στην αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα, για να γίνονται καταληπτά από το λαό.

Στην αρχή κυριάρχησε  η προφορική μετάφραση, λόγω της δυσκολίας στη γραφή της στην αρχαία αιγυπτιακή (στη δημοτική αιγυπτιακή της εποχής) καθώς εμπεριέχονταν στη δημώδη αιγυπτιακή αρκετά παγανιστικά σύμβολα.

Τότε χρησιμοποιήθηκε το ελληνικό αλφάβητο που εμπεριείχε και επτά γράμματα της δημοτικής (αιγυπτιακής) που έγινε γνωστό ως  νέα κοπτική γραφή και  έτσι διαδόθηκε μέσω της θρησκευτικής εκπαίδευσης και του κηρύγματος ο χριστιανισμός.

Η εκπαίδευση ήταν μια πολυτέλεια της εποχής που την απολάμβαναν μόνο η ελίτ της ανώτερης τάξης, αλλά με τον τρόπο αυτό της αποδοχής της  απλής ελληνικής γραφής η παιδεία έγινε προσιτή σε πολλούς.

Δεν απαιτείτο να γνωρίζει κανείς κάτι το ιδιαίτερο για να διαβάσει την Αγία Γραφή, αλλά μπορούσαν με την ελληνική γραφή  να τη διαβάσει ο λαός, γιατί η γλώσσα της εκκλησίας είναι μια ιδιαίτερη γλώσσα πολύ διαφορετική από αυτή που μιλάει ο λαός στην καθημερινότητά του.

 Η μετάφραση της Αγίας Γραφής στην Κοπτική

Πιθανολογείται ότι η μετάφραση της Αγίας Γραφής από τα ελληνικά στα Κοπτικά ξεκίνησε το πρώτο μισό του 3^ου αιώνα και το παλαιότερο χειρόγραφο κείμενο στην κοπτική γραφή ανάγεται στον αιώνα αυτόν και είναι οι νόμοι του Όσιου Παχώμιου (292 μ.Χ.). Η μετάφραση πάντως στην Κοπτική άρχισε τον τρίτο αιώνα αλλά η επίσημη μετάφραση ολοκληρώθηκε τον τέταρτο αιώνα.

Στις πρώτες μεταφράσεις  στα κοπτικά παρατίθενται και αποσπάσματα από τα ελληνικά Ευαγγέλια καθώς και Ψαλμοί.

Η διαδικασία αυτή των μεταφράσεων από την ελληνική στην κοπτική γραφή συνεχίστηκε  μέχρι το 451 μ.Χ. όταν έγινε η Δ’ οικουμενική Σύνοδος της Χαλκηδώνας ( με τη διαμάχη της Αλεξάνδρειας και της Αντιόχειας)  με την οποία δεν επιτρέπονταν οι μεταφράσεις στην Κοπτική γραφή.

Η κοπτική στη σύγχρονη αραβική

Στη Αίγυπτο συνεχίστηκε να ομιλείται η αρχαία αιγυπτιακή από την αρχαιότητα μέχρι της εισόδου των Αράβων τον 7^ο αιώνα μ.Χ.

Όπως είχε κυριαρχήσει η κοινή ελληνική γλώσσα στην Αλεξάνδρεια και μερικά πολιτιστικά κέντρα σε μεγάλες πόλεις και κυβερνητικά τμήματα κατά τη διάρκεια της βασιλείας των Πτολεμαίων και των Ρωμαίων, έτσι και οι Άραβες εξάπλωσαν τη χρήση της αραβικής γλώσσας μεταξύ των Αιγυπτίων σταδιακά.

Η αραβική γλώσσα  μέχρι το δωδέκατο αιώνα είχε εξαπλωθεί  τόσο στα παράλια όσο και στην Άνω χώρα. Ήδη, το 13^ο αιώνα τα Κοπτικά επιστημονικά συγγράμματα γράφονταν στα αραβικά, γεγονός που αποδεικνύει την δυναμική της εξάπλωσης της αραβικής γλώσσας μεταξύ των Αιγυπτίων.

Ωστόσο,  η κοπτική γλώσσα παρέμεινε ως γλώσσα επικοινωνίας σε ορισμένες περιοχές της Άνω Αιγύπτου μέχρι το 16^ο αιώνα.

Συνεχίστηκε όμως να ομιλείται  ως κληρονομιά από την αρχαιότητα σε απομακρυσμένα τμήματα του πληθυσμού.