ΝΕΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΑΡΤΗ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Η αρχαία Αθήνα μεγαλώνει
Της Μαίρης Αδαμοπούλου
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2009
Στο Χαλάνδρι αποκαλύφθηκε η αρχαία οδός από τα λατομεία Πεντέλης, μέσω της οποίας μεταφέρονταν τα μάρμαρα για τα μνημεία της Ακρόπολης
Το τείχος της Δεκέλειας που έκρινε την έκβαση του Πελοποννησιακού Πολέμου, τα ίχνη του οικισμού του Μαραθώνα από την εποχή της μεγάλης μάχης μεταξύ Ελλήνων και Περσών και ο δρόμος πάνω στον οποίο μεταφέρθηκαν οι όγκοι μαρμάρου από τα λατομεία της Πεντέλης στην Ακρόπολη είναι μερικά μόνο από τα πρόσφατα εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα που συμπληρώνουν τον αρχαιολογικό χάρτη της Αττικής και αποκαλύπτουν τη συνολική εικόνα της πανίσχυρης Αθήνας, η οποία δεν περιοριζόταν μόνο στο τειχισμένο άστυ.
«Οι ανασκαφές της τελευταίας τριετίας δεν συμπληρώνουν απλώς το παζλ της τοπογραφίας της αρχαίας Αθήνας, αλλά και τις γνώσεις μας για τους αρχαίους δήμους που αποτέλεσαν τη βασική προϋπόθεση για τη δημιουργία του μεγαλείου της αρχαίας Αθήνας», λέει στα «ΝΕΑ» η προϊσταμένη της Β΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Γιάννα Τσιριγώτη-Δρακωτού, που παρουσίασε τα νέα ευρήματα από την Αττική σε ομιλία της στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Ποιος δεν γνωρίζει τον Τύμβο που σκεπάζει τους 192 Αθηναίους οι οποίοι έπεσαν στη Μάχη του Μαραθώνα; Αίνιγμα που ζητά λύση, όμως, είναι το πού βρίσκεται ο οικισμός του Μαραθώνα της εποχής. Η λύση ίσως βρίσκεται στο Πλάσι. Εκεί όπου η αρχαιολογική σκαπάνη έπεσε κατά τη διάνοιξη ενός αγωγού, σε επτά τοίχους που χρονολογούνται στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. Η υπόθεση όμως περιπλέκεται περισσότερο καθώς μόλις πριν από λίγους μήνες εντοπίστηκε στον οικισμό Βρανά ένα μεγάλο δημόσιο κτίριο της ίδιας εποχής, που δεν αποκλείεται να σχετίζεται με τον γνωστό από τις φιλολογικές πηγές ναό της Αθηνάς. Το αίνιγμα αναμένεται να λυθεί όταν προχωρήσουν οι ανασκαφές.
Το δικό της μυστικό έκρυβε η Λούτσα σε ένα λατομείο, μόλις 1,5 χλμ. από το σημαντικό ιερό της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα. Στις πλαγιές του βράχου μπορεί να δει κάποιος τα αποτυπώματα των εργαλείων του αρχαίου λατόμου. Το εντυπωσιακό είναι πως τα ίδια αποτυπώματα διακρίνονται και στους δόμους με τους οποίους χτίστηκαν τα αναλήμματα του ναού. Δεδομένου δε ότι τόσο ο ναός όσο και η στοά είναι φτιαγμένα από το ίδιο υλικό, οι αρχαιολόγοι είναι πλέον βέβαιοι πως εντόπισαν το λατομείο από όπου αντλήθηκε η πρώτη ύλη για το ιερό.
Στο Χαλάνδρι αποκαλύφθηκε η αρχαία οδός που ταυτίζεται με την πορεία της λεγόμενης οδού της λιθαγωγίας, η οποία οδηγούσε στην αρχαιότητα από τα λατομεία Πεντέλης στο άστυ και χρησίμευε για τη μεταφορά των όγκων του μαρμάρου, με τους οποίους χτίστηκαν και τα μνημεία στην Ακρόπολη, ενώ ένα πρώιμο «φέουδο» μαρτυρά η αγροικία των 900 τ.μ. που βρέθηκε στον Άγιο Δημήτριο Μαρκοπούλου και χρονολογείται μετά το τέλος του 4ου αι. π.Χ.. Με 14 δωμάτια, αποθήκες, αίθουσα αργαλειού και δρόμο εισόδου πλάτους 2,5 μ., έρχεται σε αντίθεση με τα ταπεινά σπίτια της κλασικής εποχής και υποδεικνύει «ένα πρωτογενές φεουδαρχικό σύστημα».
Φως στον Δεκελεικό Πόλεμο
«Σάρκα και οστά» όμως πήρε και ακόμη μία σελίδα της Ιστορίας. Εκείνη του Δεκελεικού Πολέμου, της τρίτης φάσης του Πελοποννησιακού Πολέμου, όταν βρέθηκε στο Παλαιόκαστρο στο Τατόι τμήμα του τείχους που έχτισαν οι Λακεδαιμόνιοι ύστερα από προτροπή του εξόριστου Αλκιβιάδη. Εκεί εγκατέστησαν επί εννέα χρόνια φρουρά, αποκλείοντας την Αθήνα και οδηγώντας την στην ήττα.
«Οι ανασκαφές της τελευταίας τριετίας δεν συμπληρώνουν απλώς το παζλ της τοπογραφίας της αρχαίας Αθήνας, αλλά και τις γνώσεις μας για τους αρχαίους δήμους που αποτέλεσαν τη βασική προϋπόθεση για τη δημιουργία του μεγαλείου της αρχαίας Αθήνας», λέει στα «ΝΕΑ» η προϊσταμένη της Β΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Γιάννα Τσιριγώτη-Δρακωτού, που παρουσίασε τα νέα ευρήματα από την Αττική σε ομιλία της στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Ποιος δεν γνωρίζει τον Τύμβο που σκεπάζει τους 192 Αθηναίους οι οποίοι έπεσαν στη Μάχη του Μαραθώνα; Αίνιγμα που ζητά λύση, όμως, είναι το πού βρίσκεται ο οικισμός του Μαραθώνα της εποχής. Η λύση ίσως βρίσκεται στο Πλάσι. Εκεί όπου η αρχαιολογική σκαπάνη έπεσε κατά τη διάνοιξη ενός αγωγού, σε επτά τοίχους που χρονολογούνται στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. Η υπόθεση όμως περιπλέκεται περισσότερο καθώς μόλις πριν από λίγους μήνες εντοπίστηκε στον οικισμό Βρανά ένα μεγάλο δημόσιο κτίριο της ίδιας εποχής, που δεν αποκλείεται να σχετίζεται με τον γνωστό από τις φιλολογικές πηγές ναό της Αθηνάς. Το αίνιγμα αναμένεται να λυθεί όταν προχωρήσουν οι ανασκαφές.
Το δικό της μυστικό έκρυβε η Λούτσα σε ένα λατομείο, μόλις 1,5 χλμ. από το σημαντικό ιερό της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα. Στις πλαγιές του βράχου μπορεί να δει κάποιος τα αποτυπώματα των εργαλείων του αρχαίου λατόμου. Το εντυπωσιακό είναι πως τα ίδια αποτυπώματα διακρίνονται και στους δόμους με τους οποίους χτίστηκαν τα αναλήμματα του ναού. Δεδομένου δε ότι τόσο ο ναός όσο και η στοά είναι φτιαγμένα από το ίδιο υλικό, οι αρχαιολόγοι είναι πλέον βέβαιοι πως εντόπισαν το λατομείο από όπου αντλήθηκε η πρώτη ύλη για το ιερό.
Στο Χαλάνδρι αποκαλύφθηκε η αρχαία οδός που ταυτίζεται με την πορεία της λεγόμενης οδού της λιθαγωγίας, η οποία οδηγούσε στην αρχαιότητα από τα λατομεία Πεντέλης στο άστυ και χρησίμευε για τη μεταφορά των όγκων του μαρμάρου, με τους οποίους χτίστηκαν και τα μνημεία στην Ακρόπολη, ενώ ένα πρώιμο «φέουδο» μαρτυρά η αγροικία των 900 τ.μ. που βρέθηκε στον Άγιο Δημήτριο Μαρκοπούλου και χρονολογείται μετά το τέλος του 4ου αι. π.Χ.. Με 14 δωμάτια, αποθήκες, αίθουσα αργαλειού και δρόμο εισόδου πλάτους 2,5 μ., έρχεται σε αντίθεση με τα ταπεινά σπίτια της κλασικής εποχής και υποδεικνύει «ένα πρωτογενές φεουδαρχικό σύστημα».
Φως στον Δεκελεικό Πόλεμο
«Σάρκα και οστά» όμως πήρε και ακόμη μία σελίδα της Ιστορίας. Εκείνη του Δεκελεικού Πολέμου, της τρίτης φάσης του Πελοποννησιακού Πολέμου, όταν βρέθηκε στο Παλαιόκαστρο στο Τατόι τμήμα του τείχους που έχτισαν οι Λακεδαιμόνιοι ύστερα από προτροπή του εξόριστου Αλκιβιάδη. Εκεί εγκατέστησαν επί εννέα χρόνια φρουρά, αποκλείοντας την Αθήνα και οδηγώντας την στην ήττα.
